Begrijpend lezen is in groep 6 erg belangrijk. Het technisch lezen is intussen onder de knie en nu wordt er gekeken naar begripsvorming. Begrijpend lezen op de basisschool is een erg belangrijk, maar erg moeilijk vak. Wist je dat begrijpend lezen op veel scholen helemaal niet zo goed gegeven wordt? Dat komt omdat het veel leerkrachten aan handvaten ontbreekt.
In dit artikel zetten we begrijpend lezen in groep 6 van de basisschool voor je uiteen. We vertellen je wat een kind in groep 6 allemaal moet kunnen op het gebied van begrijpend lezen, wat jij thuis kunt doen om begrijpend lezen te verbeteren en we laten je kennismaken met een uitgebreid oefenboek voor begrijpend lezen.
Begrijpend lezen in groep 6
Begrijpend lezen is een onderdeel van het domein taal. Het domein taal beslaat meerdere onderwerpen, die in een taalmethode aan bod komen. Die onderwerpen zijn:
- Begrijpend lezen
- Woordenschat
- Spreken en luisteren
- Schrijven
- Spelling
Begrijpend lezen is dus een onderdeel van het domein taal en krijgt in de meeste taalmethodes ruimte. Het wordt dan ook wel eens aangeduid als tekstbegrip.
Op de Cito-toetsen neemt begrijpend lezen een belangrijke plaats in. De Cito-toets begrijpend lezen beslaat meerdere toetsen die kinderen gedurende een week maken. Dit zijn toetsen in het midden van het schooljaar (de Cito M-toetsen van januari) en de toetsen aan het einde van het jaar (de E-toetsen van Cito in mei of juni) .
Het schooladvies dat in groep 8 gegeven wordt, stoelt voor een groot deel op de vaardigheden van begrijpend lezen. Dat geeft wel aan hoe belangrijk dit vak is.
Leerlijnen begrijpend lezen in groep 6
De leerlijn begrijpend lezen is gespannen over meerdere leerjaren. Aan het einde van de basisschooltijd moeten kinderen de volledige leerlijn hebben eigen gemaakt. Dat betekent dat in groep 6 aan een deel van die leerlijn gewerkt wordt.
Welke vaardigheden op het gebied van begrijpend lezen leren kinderen in groep 6?
- Het herkennen van een inleiding van een tekst;
- Het op kunnen bouwen van een tekst;
- Onderscheid kunnen maken tussen meningen en
feiten in een tekst; - Signaalwoorden en verwijswoorden kennen;
- Hoofdgedachte van een tekst (onder verdeeld in
alinea’s); - Oorzaak en gevolg kunnen aanduiden
(betekenisrelaties); - De betekenis van moeilijke woorden herleiden uit
de tekst (context).
Deze leerlijn is in iedere taalmethode anders uitgewerkt, maar het is de bedoeling dat aan al deze items wordt gewerkt.
Thuis kun je prima met je kind werken aan begrijpend lezen. Dat kan op een eenvoudige manier. Hieronder leggen we je uit hoe en geven we je enkele tips en adviezen.
Thuis begrijpend lezen oefenen
De kunst van begrijpend lezen zit hem – gek genoeg – niet eens in dat tweede woord ‘lezen’ maar in ‘begrip’. Begrijpt een kind waar een tekst over gaat? Die vaardigheid kun je heel goed oefenen door met elkaar te praten. Lees samen een tekst (of kijk samen naar het journaal) en ga erover in gesprek. Stel de volgende vragen:
- Wat zag je?
- Hoe kwam dat?
- Wat gebeurde er?
- Wat was de oorzaak of het gevolg?
Door te praten en aan te sturen op begrip, kun je de belangrijkste vaardigheden uit de leerlijn begrijpend lezen heel goed oefenen.
Cito-toetsen begrijpend lezen
Op de Cito-toetsen van begrijpend lezen komen diverse opdrachten terug. Vaak lezen de kinderen een stuk tekst en worden er inhoudelijk vragen over de tekst gesteld, maar het kan ook zijn dat ze verwijswoorden, signaalwoorden, oorzaak en gevolg aan moeten geven of dat ze juist een klein stukje tekst lezen en moeten voorspellen waar de rest van de tekst over gaat.
Hieronder staat een stukje tekst met twee opgaven.
Ridder Roderick
Ridder Roderick is bang. Het duurt daarom erg lang voor hij op de deur durft te bonken. Als hij dat (1) eenmaal gedaan heeft, krijgt hij spijt. Aan de andere kant van de deur klinken voetstappen. Kan hij nog weglopen? Hij hoeft hier natuurlijk niet te blijven staan… Ja, het is beter om nu weg te gaan. Dan voorkomt hij dat hij nog een keer wordt afgewezen.
Op dat moment gaat de deur open. Prinses Ilse kijkt hem aan. Ridder Roderick krijgt een kleur. Wat is ze mooi! Hij zucht diep en voelt dan dat het weer begint.
Oh nee, hè, denkt hij…
Zijn knieën beginnen zo heftig te knikken dat hij niet meer kan blijven staan. Zijn tanden beginnen nu zelfs te klapperen. Hij probeert zich nog vast te houden aan het muurtje, maar valt dan zo in de bosjes.
‘Roderick!’ roept prinses Ilse geschrokken. ‘Wat doe je nu?’
Opgave 1
Waarom is ridder Roderick bang?
A Hij heeft iets verkeerd gedaan en gaat dat aan prinses Ilse vertellen.
B Hij is tot over zijn oren verliefd op prinses Ilse en durft daarom niet aan te kloppen.
C Hij is bang dat hij weer in de bosjes valt.
D Hij moet gaan vechten met een andere ridder en is bang dat hij verliest.
Opgave 2
Waar naar verwijst ‘dat’ bij positie 1?
A praten tegen prinses Ilse
B het openen van de deur
C het bonken op de deur
D het vallen in de bosjes
Opgave 1 is alleen te beantwoorden als je het hele verhaal gelezen hebt en ‘tussen de regels’ door kunt lezen. Wat er gaande is, kan pas bepaald worden als de opties doorgenomen zijn. Steekwoorden in de tekst als ‘afgewezen’, ‘krijgt een kleur’ en ‘wat is ze mooi’ geven aan dat de ridder gevoelens voor de prinses heeft. Antwoord B is daarmee het meest waarschijnlijk. Niets in de tekst duidt op de andere antwoorden.
Opgave 2 is een voorbeeld van een opdracht met verwijswoorden. Hiervoor hoef je alleen de zin rondom positie 1 te lezen. Je leest dan dat het antwoord C moet zijn.
Begrijpend lezen oefenboek voor groep 6
Wil je dieper in detail gaan oefenen met je kind voor begrijpend lezen en zeker weten dat je alle domeinen aantikt? Dan heeft Educazione een mooi oefenboek voor je. In dit oefenboek voor groep 6 komen alle onderdelen van de toetsen begrijpend lezen in groep 6 aan bod.
Denk aan:
- Verwijswoorden en signaalwoorden;
- Oorzaak en gevolg;
- Structuur van een tekst kunnen herkennen;
- Het doel van de schrijver bepalen (waarom schreef de schrijver deze tekst?);
- Fouten uit de tekst kunnen halen;
- Voorkennis activeren en de tekst voorspellen;
- Betekenissen van moeilijke woorden herleiden uit de tekst;
- Verbanden kunnen leggen tussen alinea’s en teksten;
- Conclusies trekken;
- Samenvattingen maken.
Het oefenboek voor begrijpend lezen is zowel fysiek als digitaal te bestellen. Hieronder tref je de details voor beiden.
- Begrijpend lezen oefenen groep 6
- Het meest uitgebreide oefenboek voor begrijpend lezen!
- 25 unieke en uitdagende teksten
- Ruim 250 opgaven
- Ontwikkeld door leerkrachten
- Complete voorbereiding op álle LVS-toetsen
- Duizenden tevreden gebruikers
- €67 / digitaal
- €137 / fysiek